Doza azadiyê
Ez nikarim bêjim: Mîna ku azadî
armanca gerdûnê ye. Min gelek caran meraq kiriye gelo bi rastî gerdûn ber bi azadiyê ve diçe? Min her dem hest bi kêmbûna wê gotinê kiriye ku nîşan dide ku azadî xwestekek kûr e û tenê bi civaka mirovî ve sînorkirî ye. Min her dem fikirî ku aliyek wê heye ku bêguman bi gerdûnê ve girêdayî ye. hevalbendiya enerjiyê, ku bloka bingehîn a gerdûnê pêk tîne, ez ê dudilî nekim ku tekez bikim ku enerjî azadî ye. .
Ez di heman demê de bawer dikim ku perçeyek maddî metafora komek enerjiyê ya di rewşa xwe ya asê de ye. Ronahî rewşek enerjiyê ye.Gelo meriv dikare heta radeya ku ronahiyê herikîna azad heye înkar bike? Em neçar in ku danasîna kuantan wekî hêmanek ku hema hema hemî cihêrengiya heyî rave dike qebûl bikin, ku wekî rewşa perçeya herî piçûk a enerjiyê tê zanîn.
Erê, tevgera kuantum hêza afirîner a hemî cûreyên cihêrengiyê ye. Ez nikarim bêjim: Ma ev Xwedayê ku em her gav lê digerin? Dema ku tê gotin tiştê ku li dervayê gerdûnê ye jî xwediyê cewhera kuantûmê ye, ez dîsa heyecan dibim
belkî. Di heman demê de ez nikarim di hundurê xwe de kûr bipirsim: “Ma wateya afirandina Xwedê ya ji derve ev e?”
Bi dîtina min, girîng e ku meriv xweperest nebin dema ku mijar azadî tê kirin û nekeve nav reduksiyonîzma ku azadiyê tenê ji mirovan re dike. Ma mirov dikare înkar bike ku hejandina heywanekî di qefesê de girtî ji bo azadiyê ye? Ji bilî “rastiya azadiyê” em dikarin strana bilbilê di qefesê de ku ji senfoniyên herî xweş derbastir e, bi kîjan têgînê vebêjin?
Ger em ji wê zêdetir biçin; Ma hemû deng û rengên gerdûnê azadiya bîrê naynin bîra me û jin jî wekî koleya yekem û dawî ya ku di nava civaka mirovatiyê de di kûrahiya koletiyê de maye, îcar em dikarin hemû tevliheviyên wê bi kîjan têgînê vebêjin. daxwaza azadiyê? Azadî ji aliyê feylesofên herî kûr ve (mînak Spînoza) wekî hêza wateyê, rizgariya ji nezaniyê tê pênasekirin.
Ma ew ber bi heman derî ve naçe? Ez naxwazim pirsgirêkê di nav naveroka wê ya bêdawî de bifetisim. Ez naxwazim wê weke rewşa xwe ya cewherî ya “fatalîst” îfade bikim. Min tu carî hewl nedaye ku ez helbestek binivîsim, ku rengekî azadiyê ye, ji xeynî çend hevokên ku min ji bo bîranîna Bromatous nivîsand, ku her kes dizane ku ji bilî metelokek qîmeta wan tune ye. Lê gelo dikare were paşguh kirin ku ez lêgera bêwestan li ser rêya wateya azadiyê?
